Evde tereyağı nasıl yapılır?

Tereyağ sağlık açısından çok önemli bir besin maddesi.Bilim insanları zaman zaman üzerinde çeşitli uygun olmayan , sağlığa zararlı açıklamaları yapsa da son yıllarda artık tereyağı için çok güzel açıklamalar yapılıyor. Öyle de olması gerekir. Öyle ya yüzde yüz doğal yollarla üretilen tereyağı nasıl zararlı olabilir ki?

Ancak tüketiciler marketlerden tereyağı alırken tadından,kokusundan ,renginden memnun olmayabiliyor. Çünkü sahtekar üreticiler tereyağı adı altında çeşitli karışımları piyasaya sürebilmekte ve tüketicilerin güvenlerini iyice sarsmaktadır. Hatta bundan korkan tüketiciler büyük markaların tereyağlarını da kullandıklarında tat ve koku olarak o beyninde kazınmış, köyünde yediği atalarının ürettiği tereyağ tadını alamamakta.

Tam da burada işin sırrı ortaya çıkıyor. Eskiden böyle sabit ahırlarda beslenen ineklerden alınan süt yerine doğada otlayan inek ve koyunların, keçilerin sütünden yapılırdı tereyağ.Ben bu sürecin bir kısmına eşimin köyünde tanık oldum. Bu yüzden tereyağı yapılırken çekilen zahmeti ve sonunda ortaya çıkan o muhteşem tadı sizlerle paylaşmak istedim.

Tereyağ yapılışı adım adım evreleri ile..

Tereyağ özellikle otlaklarda ve meralarda otlayan hayvanların sütü ile yapılmalı. Bu yüzden kışın elde edilen ve ahırlarda bekleyen hayvanların sütünden tereyağ yapıldığında hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz.

Yazın merada otlayan ve sağılan hayvanların sütü gayet yağlı olur. Sağılan sütü olduğu gibi de yoğurt yapabilir yada süt çekme makinesi olarak bildiğimiz makinede yağlı süt ayrıştırılabilir.

Süt çekme makinesine boşaltılan sağılan süt mekanik kol çevrilerek musluğu açılır. Musluktan akan sütün içerisindeki yağlı süt makinenin bir musluğundan, yağı alınan süt diğer musluğundan akar. İşte bu yağlı süt benim tahminim yüzde 30-40 arası yağ barındırır.

Bu sütle yapılan yoğurttan elde edeceğiniz tereyağ hem daha fazla, hem daha zahmetsiz olacaktır.

Elde ettiğimiz yağlı yoğurdu miktarına göre eskiden yaylalarda yayık kullanarak,(elektrik olmadığı için) elektriğin olduğu yerlerde ise elektrikli yayık makineleri ile tereyağı yapılabilir. Yayık veya yayık makinesine yoğurdu boşaltıyorsunuz üzerine de boşattığınız yoğurttan biraz fazlaca soğuk su ekliyorsunuz. İyi bir tereyağın sırrı imalat sırasında kullanılan soğuk sudur. Soğuk su yoğurt içerisindeki yağların topaklanmasını ve bir araya toplanmasını sağlar. Ilık su kullanıldığında  yağ toparlanması ve topaklanarak birbirine yapışması verimsiz olur.

İster elle yayılan yayık makinesinde olsun ister elektrikli yayık makinesinde olsun yaklaşık bir saatlik bir süreç sizi beklemekte. Klasik ahşap yayıklar eğer sallamalı değil de fişşekli denilen ağaç tokmakla köpürterek yapılıyorsa tamamen kas gücü ile yapıldığından yorucu bir süreç sizi bekliyor. Eşimin köyünde bu tür yayıklarla yapılan tereyağında yaklaşık beş bin vuruşluk bir hareket gerekmekte. Sallamalı yayıklar bu yüzden daha kullanışlı ve pratik gelmiştir bana.

Elektrikli yayıklarda ise tabanda bulunan bir döner pervane ile yayıkta bulunan karışımın köpürtülmesi sağlanır.Tereyağı bu sayede daha pratik ve hızlı bir şekilde yapılır.

Tabi şimdi diyelimli 15 kilo yağlı yoğurt kullandınız, bu yağlı yoğurdu seyreltmek için yaklaşık 20-25 litre de soğuk su kullandınız. Tereyağı yapıldıktan sonra geriye kaliteli ve “dövülmüş ayran” dediğimiz çok kaliteli bir ayran kalır.Bu ayranı ister içerek tüketebilirsiniz isterseniz pamuktan yapılmış bir torbaya doldurarak süzmeye bıraktığınızda yine lezzetli bir süzme yoğurt elde edersiniz. Tabi bu süzme yoğurdun yapı biraz daha az olacaktır.

Sizlere kaliteli bir tereyağın ve doğal olanının nasıl yapıldığını anlatmaya çalıştım. Bizim köyde yapılan tereyağ işte böyle. Yapılışı sırasında tadına bakmak için şöyle bir parmak ağzınıza attığınızda damağınıza gelen tat o dağlardaki tüm otların aromasını beyninize kazır.

Ha unutmadan yağı çıkardıktan sonra yine soğuk suyun içine alınır ve tahta bir kaşık vasıtası ile ayrandan temizlemek için özeyerek bir güzel yıkanır. Eğer kışlık olarak saklanacaksa tuzlanarak küpecik denilen küplere doldurulur, kahvaltılık olarak tüketilecekse buzdolabına kaldırılırdı.

Yukarıda yazdıklarım sütün bol olduğu ve bu bol sütü tereyağı yapmak için kullanılan teknikler. Evde tereyağı yapmak için ise pazarlarda satılan pompalı sürahiler, büyük kavanozlar veya son yılların modası su damacanaları. Ya da ben bunlarla uğraşamam diyorsanız elektrikli küçük yayık makineleri. Hepsinde mantık karışımı sallamak ve köpürterek yağ yapmak. Bunun pratik ve olası çözümleri size kalmış.

Ağağıda size endüstriyel tereyağ yapılışını gösteren bir video da ekledim. Ama baktım ki mantık aynı.. Afiyet olsun.

Annekaz

1978 doğumlu, 3 çocuk annesi çalışan arada bulduğu kaçamak vakitlerde annekaz.com u yazan, yazarken büyük keyif alan bir deli hatunum. Bana [email protected] dan ulaşabilirsiniz…